Postura Politíka FRETILIN La halakon Papel Opozisaun

Politíka FRETILIN ne’ebé halo hahu tinan 2013 iha Parlamentu Nasionál  ho nia postura fóun mai hatudu sentidu estadu , kultura institusional estadu , atu  ás liu interese estadu ho interese povu nian, duke interese partidu ka grupu ida-idak nian.

Ema barak komesa kestiona pozisaun FRETILIN katak laiha ona opozisaun, laiha ona demokrasia, ate Presidente da Republika Taur Matan Ruak mos fóti asunto ne’e iha nia diskursu iha Parlamentu Nasionál katak konsesu politíka ne’ebé FRETILIN ho CNRT halo dadauk nee atu fó deit prevelejiu ba ema balun deit  ka fahe poder ba malu deit.

 Atu responde preokupasaun kona ba kritikas hirak ne’e, Deputado FRETILIN Kamarada Antonino Bianco hodi esplika diak liu tan objektivu prinsipál hosi konsesu ne’ebé oras nee halao dadauk.

Konsesu ida ne’e liga ba interese nasionál, objektivu komun maka libertasaun povu, katak liberta povu hosi kiak no mukit ne’ebé ita tenki trasa liu hosi unidade, halo  asaun hodi halo progresu ba dezenvolvimentu ba ita nia rai, tamba ne’e mak atrai  ba lider historiku no lider politikus sira ne’ebé iha asentu Parlamentar iha Parlamentu Nasionál.

Se Presidente da Republika dehan katak konsesu ne’e atu hamate demokrasia, ne’e ladun los, tamba konsesu ne’e  laos ema ida  nia hanoin maibé  mai hosi refleksaun povu nia hakarak duni , ne’ebé fó konfiansa ba lider sira atu tuur iha orgaun soberanu ne’ebé deit inklui orgaun Parlamentu Nasionál, orgaun  sira ne’e tenki fó hanoin ba malu,  tuur rona malu, halo tuir ba malu  maibé  ba interese povu hodi halo dezenvolvimentu.

 FRETILIN  deside ho postura fóun ne’e atu servisu hamutuk iha konseitu ida objetivu atu kontribui duni ba paz establidade, mais liu liu ho paz estabilidade atu lori rai ida ne’e ba dezenvolvimentu, konsesu ne’ebé oras ne’e halao dadauk la signifika katak FRETILIN laos  ona opozisaun ne’e sala, Parlamentu Nasionál iha nia komisaun hitu, kontinua halao nafatin kontrolu, fiskalizasaun ba projektu  sira ne’ebé iha tenki tuir regras, se la tuir regras klaru que tenki fóti iha plenaria para atu hetan auditoria, e bele mos lori ba KAK, atu nunee bele hetan investigasaun. Konsesu ne’ebé lao dadauk nee la signifika  halakon papel da fiskalizasaun, la signifika atu defende buat ne’ebé la tuir regras, tamba Bankada FRETILIN nafatin ho nia papél hanesan opozisaun ida que kopera ho nia intensaun atu lori povu ba libertasaun tomak, tamba ho konsesu ida nee bele lori dezenvolvimentu ba povu nia interese.

Mosu mos kritikas hosi Presidente da Republika iha diskursu Parlamentu Nasionál katak, konsesu ne’e atu fó preveligio ba ema balun dt no atu fahe deit poder ba malu, lia fuan ne’ebé Presidente da Republika fó sai nee la tetu e la tuir nia fatin, tamba iha ne’ebé deit kuando konsesu nee mosu tamba deit ba interese povu e tuir lei no konstituisaun. E tuir mos lei gestaun finanseira rasik. unidade nee importante tamba sein unidade bele provoka instabilidade, bele mos insiguru ba investor rai seluk atu mai investe iha ita nia rai. FRETILIN la hare katak iha preveligio ba ema ida, maibé ami hare maka preveligio ba  estadu no povu  tomak. Konsesu ne’ebé oras nee lao laos atu valoriza ema ida rua deit ka grupo,  maibé atu valoriza povu  tomak nia interese.  Iha 2012  inisio nee  FRETILIN nia kampanye dala uluk ho tema “HAMUTUK ITA BELE” liga ba unidade asaun e progesu, tamba hamutuk fó fórsa bele lori dezenvolvimentu ba povu.

Iha 2012 FRETILIN la tama governu, maibé FRETILIN nafatin fó kontribuisaun atraves de komisaun eventuál, buat balun que FRETILIN hatoo hetan aseitasaun hosi governu, e durante tinan hirak tutuir malu orsamentu jerál do etadu hetan aprovasaun e hetan mos promulgasaun rasik hosi Presidente da Republika, e konsesu nafatin hodi kria ZEESM,  no ikus fali mai hodi kria governu ne’ebé membru Comite Central FRETILIN mos involve iha laran, hanesan Primeiru Ministru Dr Rui Araujo, Vice Ministru Inacio Moreira, Ministru Kordenador Ekonomiku Investimentu e  Agrikultura  Estanislao Alexo da Silva, no Minstru Negosiu Estranjeiru  Ernani Coelho,  buat sira nee hotu mosu hosi konsesu ne’ebé Presidente da Repúblika rasik maka fó toma de pose, sem kestiona buat ida. Konsesu nia rezultado maka FRETILIN fó koperasaun ida que hakarak lori nasaun nee ba oin e povu bele sente ukun rasik an nee ho diak, moris iha paz no estabilidade.

FRETILIN hakarak hatudu ba mundo tomak katak ita la presiza hetan ditadu hosi liur, maibé ita mos bele fó ditadu ba liur karik,  ida nee mos bele sai ezemplu ba mundo  seluk katak ho konsesu bele lori dezenvolvimentu povu ba oin, klaru katak postura politiku la halakon papel hanesan partido opozisaun, FRETILIN sei kontinua fóti kestaun ne’ebé que la los, buat ne’ebé los tenki los  duni, e buat ne’ebé la los tenki halo los .